شايسته سالاري از شعار تا عمل

بنام او که جان را فکرت آموخت، خداي آشکار و نهان

شايسته سالاري از شعار تا عمل

آيات و روايات متعددي بر وم توجه به شايسته سالاري وجود دارند که در همين کانال ارتباطي بخشي از انها مطرح گرديد. همچنين از ديدگاه صاحبنظران مديريت منابع انساني نيز بر توجه به شايسته سالاري تاکيد بسيار شده است. لذا هيچ ترديدي در اصل موضوع وجود ندارد و هر عقل سليم بر اين مهم صحه مي گذارد. اگر در بيانات مسئولين و مقامات عالي رتبه کشورهاي مختلف و از جمله کشور خودمان هم دقت کنيم، مي بينيم که هميشه بر انتخاب افراد شايسته تاکيد شده است. آنچه به نظر مي رسد اين است که متاسفانه  ما در زمينه تحقق اصل مهم شايسته سالاري چندان موفق نبوده ايم. به نظر بنده يکي از مهمترين دلايل آن توجه نکردن به شاخصهاي اصلي انتخاب شايستگان مي باشد که اين شاخصها را به آساني مي توان از قرآن، احاديث، روايات و نظرات صاحبنظران مديريت منابع انساني استخراج نمود. مشکل ديگر در اين زمينه اين است که برخي افراد به خوبي و درستي، شاخصهاي اصلي مربوط به شايسته سالاري را مطرح مي کنند و در ظاهر آنها را مورد تاکيد قرار مي دهند، اما در تطبيق اين شاخصها با افراد مختلف خواسته و يا نا خواسته مسير اشتباه را طي مي کنند. در اين زمينه متاسفانه بايد گفت که در انتصابها بجاي توجه به معيارهاي اصلي و تطبيق درست آنها با افراد مختلف، روابط شخصي، دوستانه، حزبي، سياسي، قومي، طايفه اي و منطقه اي جايگزين مي گردد و لذا آنچه گفته مي شود در عمل تحقق پيدا نمي کند. شاخصهاي بسياري در مبحث شايسته گزيني مطرح مي گردد، اما به نظر مي رسد تخصص، تعهد و تجارب عملي شاخصهاي بسيار مهم در انتخاب شايستگان جامعه مي باشند که نبايد هيچکدام فداي ديگري شود. نبايد به بهانه تخصص گرائي از تعهد و تقيد به کار درست و يا از تجارب اندوخته شده افراد به آساني گذشت و يا به بهانه تعهد گرائي و تجربه گرائي، تخصص و مهارت افراد را ناديده گرفت و مانند اينها. ويژگيهاي شخصيتي افراد نيز مانند روحيه کار جمعي و توان بالقوه مديريتي و نشاط و پويائي و امثال اينها هم در انتخاب شايستگان براي انتصابات مديريتي بسيار مهم هستند. اقتصاددانان و مديران منابع انساني هر دو گروه تاکيد دارند که افزايش بهره وري و کارائي همه امکانات و منابع در جامعه مهم مي باشد و کليد توسعه جوامع مختلف ارتقاي بهره وري و کارائي منابع مي باشد،  اما در عين حال شاه کليد توسعه همه جانبه کشورها را ارتقاي بهره وري و کارائي نيروي انساني مي دانند که اين محقق نمي شود مگر با شايسته گزيني و شايسته سالاري. اگر مديريت جامعه را بدست شايستگان واقعي قرار دهيم، نه تنها کارائي و بهره وري خود آنها افزايش مي يابد، بلکه اين مديران شايسته سبب ارتقاي بهره وري و کارائي مجموعه نيروي انساني کشور و به تبع آن کل اقتصاد خواهند شد و رشد اقتصادي و توسعه همه جانبه به طور ناباورانه افزايش مي يابد. کافي است نگاهي به کشورهايي کنيم که در اقتصاد خود به پيشرفتهاي خوبي رسيده اند و همچنين در عدالت اقتصادي و اجتماعي و رفاه افراد موفق بوده اند، به روشني مي بينيم که در آن جوامع شايستگان جامعه در راس امور قرار دارند و فضاي مديريتي سالم، با نشاط و پويا حاکم است. به اميد روزي که در عمل بتوانيم گامهاي خوبي را در اين زمينه برداريم و شک ندارم که در آنروز شاهد گره گشائي از بسياري مشکلات و کاستي هاي امروز جامعه خواهيم بود. ان شا الله/

 دکتر رضا صداقت

اقتصاددان و فعال اجتماعي و فرهنگي

21 شهريور ماه 1396